Bij notaris Adriaan van Santen op 4 april 1668:

 

Articulen ende ordonnantien voor Willem Hesselsz Vlaming, oppercommandeur vant schip den vliegende arent, mitsgaders de galjootschepen de vogel phenix, commandeur Hendrick de Vries, ende de witte valck commandeur Jacob Brandaris alle van Vlieland, ende hare officieren, en bootsgesellen, die haer hebben verhuijrt om de aenstaende reijse te helpen doen, op de walrus als walvisscherij, daer het den oppercommandeur sal goet vinden, waer naer zij haer hebben te reguleren.

 

1 

Eerstelijk alsoo voor alle dinge hooghnodich is, godt almachtich, te bidden, dat hem gelieve de voorsz. [= hiervoorgenoemde] drie schepen en volck te bewaren voor alle periculende swaricheden, de reijse wel te laten succederen, en in sonderheijt voor alle tgene nodich is ten salicheijt, soo zal het volck opt bevel van den oppercommandeur ofte zijne gecommitteerden des morgens ende des avonts bij malkanderen comen ende de heere gelijck dancken en bidden, ende sal een ijgelijck hem bij het gemene gebedt laten vinden, ende die hem absenteert, ofte int bidden spreeckt, sal ijder mael verbeuren ses stuijvers

 

2 

alle officiers ende bootsgesellen sullen gehouden sijn den voorsz. oppercommandeur en zijne gecommitteerde te gehoorsamen, ende t commandement gewillig ende getrouwelijck naer te comen ende te achtervolgen, het zij te water off te landt, ter tijt toe dat de gehele voijagie met goede hulpe sal volbracht sijn, sonder eenige moetwillicheijt, op pene [op straffe van, denk aan ons huidige “penetentie”] dat soo ijmant anders deede verbeurt alle zijn volle maentgelt sonder tegen spreecken

 

3 

sal alle het scheeps volck soo wel de minste als de meeste gehouden sijn te water ende te lande waerts, ende waer het oock soude mogen sijn te arbeijden, soo lange het den oppercommandeur off zijne gecommitteerde sal gelieven, bij dage ende bij nachte, soo int vangen, dooden, happen, houden, ende snijden van de walrusse als walvisschen en andere zee monsters, ende watter meer te doen soude mogen vallen, geen wercken uijtgesondert, voorts haer vervoegen op hare behoorlijcke quartieren, ende wacht, ende soo ijmant zijne wacht versuijmdt ofte slapende wiert gevonden, zal ijder mael verbeuren soo veel den commandeur zal goetvinden.

 

4

Bij versterven off dat hem ijmant in sijn officie qualijck droech, also mede off ijmant hem verhuijrt hadde, op tgene hij niet conde bedienen, zal een oppercommandeur vermogen soodanige persoon off persoonen aff te setten ende anderen in haer plaets te nemen, tot verminderinge en vermeerderinge van maentgelt, tot discretie van de meesters naer overcomste

 

5 

alsoo door dobbelen en speelen veel twist en ongemack is comende, ofte ontstaende, soo sal niemant eenige instrumenten, deartoe dienende mogen mede nemen, maken ofte gebruijcken, en werden van nu aff alle weddingen en winningen, van speelen mits desen affgeschaft ende de verliesers van de betalinge vrij gestelt, zonder daer van ijts schuldich te zijn, op pene als boven [dus het kost die persoon een vol maandgeld als boete]

 

6 

alle timmerlieden, koop, konstapels, tappers, ontwijders, specksnijders, ende alle andere officiers en bootsgesellen sullen gehouden sijn, alle haer gereetschappen tot haer offitie dienende wel gade te slaen, en ijder zijn geweer, daerbij op gestelt is, claer ende vaerdich te houden, om t zelve in tijt van noot t’ mogen gebruijcken op pene van een maent gagie

 

7 

Niemant zal vermogen uijt toorn sijn mes op imant te trecken, ofte eenige vervloeckingen off godts lasteringen te gebruijcken ofte qualijck te spreecken, ende soo den een den anderen doodelijck queste (daer u godt voor verhoede) sal men sulcke moetwillige ofte misdadige bewaren, ende naer overcomste in handen van justitie leveren, om naer verdiensten gestraft te worden, ofte anders naer gelegentheijt der saecke off misdaet aen lant te setten, en sal de soodanige verbeuren zijn volle maentgelt, ofte oock gestraft werden tot discretie van de commandeurs ende haren raet

 

8

alsoo op de reijse van node is goede ordre te houden, in spijs ende dranck, tot behoudinghe van gesontheijt, sal een ijder hem te vreden houden, in soodanige rantsoen speijs ende dranck, als de commandeurs sullen goet vinden, dit oock de zelffde rantsoen speijs ende dranck sullen verminderen ende vermeerderen naer gelegentheijt ende naer haer goetduncken, ende en sal niemant vermogen eenige speijs ofte dranck overboort te werpen, onder decksel van niet goet te sijn, sonder eenige consent, ende gedane visitatie, noch oock geen speijs off dranck verdonckeren off versteken, op pene van een maent gagie

 

9

Niemant van wat qualiteijt hij zij, sal vermogen eenige walrustanden, walrusbaerden off een hoorens, off ijets van t geen aldaer te water offte landen te becomen is heijmelijck overbrengen, versteecken off nae hem nemen, op pene van alle zijn maent gelden te verbeuren, tot discretie van de meesters, maer sal sulx alles aen sr hendrick muijckens (twee woorden…?) soo haest ijets becomen is, gelevert werden tot proffijt van de meesters.

 

10  

Off het gebeurde dat eenige piraten, off zeerovers, off andere t sij vrienden off vijanden de voorsz. schepen off sloepen sochten te beschadigen, beroven, nemen, off verjagen, off de visschen off speck te ontnemen, zoo zal een ijder soowel de minste als de meeste gehouden zijn, gelijck zij mits desen beloven haer daer tegens te setten lijff ende leven, daer vooren des noot zijnde, te stellen ende wagen, zonder te wijcken off uijt te wegh te gaen, soo lange de commandeurs bij de hant sullen zijn, op pene van voor schelmen off verraders geacht te werden, ende alle de maentgelden te verbeuren tot proffijte van den gene die haer wel ende getrouwelijck sullen hebben gequeten

 

11 

Daer en tegen verbinden haer de meesters soo verre ijmant in scheepsdienst, en het selfen deren vandien, gequest, lam off creupel geschooten wierde, de selve te laten cureren off onderhouden, off anders uijt coop te doen nae usentie off zee rechten, soo verre als meesters met haer ingeladen goederen mogen strecken, maer soo ijmant hem beseerde off queste int doen van zijn werck, daer op hij verhuijrt is, en zal daer van niet hebben te eijsschen, meer als de meesters hem daer van nae gelegentheijt sullen toe leggen

 

12 

Die in zee een doode walvis siet, die becomt ende int schip genomen wert, sal daer vooren genieten een somme van ses gulden, zonder meer

 

13 

Sal alle het volck uijtgesondert de commandeurs ende harponiers geduijrende dese reijse varen bij de maent, ijder voor soodaningh maentgelt, als hij heeft bedongen, ingaende d’eerste maent als d’schepen buijten de leste ton van Texel off Vlie gecomen sal wesen, ende geduijrende soo lange de reijse met godt volbracht sal wesen, ende langer niet, ende op de hant ontfangen een maent gagie, sonder meer.

 

14 

Den voorsz. sr. [= schipper?] hendrick muijckens sal gehouden wesen pertinente notitie te houden ende aenteeckening te doen van al t gene bij den onwilligen, ende dit in faute  soude mogen bevonden werden, van t onderhouden ende naercomen der articulen in desen begrepen, gehandelt, gedaen ende gedreven zal werden, om daer van nae  gedane reijse aen meesters getrouw rapport te doen, die oock als dan sullen vermogen haer actie tegens soodanige te stellen, ende de boete te corten nae behooren

 

15 

Ende sullen wij gehouden sijn, geduijrende de reijse telckens op het bevel van den oppercommandeur over te gaen op soodanigen schip van de voorsz. drie schepen, als ons sal werden belast ende bevolen, alsoo wij ons verbonden hebben te varen zoo wel op het eene als het andere der voorsz. schepen.

 

16 

Ende sullen wij geduijrende de reijse als oppercommandeur gehoorsamen ende obedieren, Willem Hesselsz Vlamingh, ende bij sijn overlijden Hendrick de Vries, ende die mede te sterven comende Jacob Brandaris, als successeurs ende beloven dat alle t gene ons van tijt tot tijt door den oppercommandeur sal werden belast getrouwelijck naer te comen, ende te volbrengen, ende ons vorder reguleren naer het gene dan oppercommandeur sal ordonneren, op pene van een maent gagie

 

17 

De harponiers ende het andere scheepsvolck sullen gehouden te seijlen naer soodanige plaets off plaetsen, boijen en elders anders als het den oppercommandeur sal goet vinden, sonder ons int minste daer tegens te  setten, op pene van onze gehele gagien off part gelden.

 

18 

Wij ondergetekenden beloven onsen oppercommandeur ende mrs [= meesters] houw ende getrouw te sijn, haer ordre, bevel ende last gewillig naer te comen ende achtervolgen, de reijse met godes hulpe te helpen doen, zonder daer uijt te scheijden, off weder te keeren voor alleen de zelve gedaen ende volbracht sal wesen, tensij het onse gecommitteerde anders goet vinden, ende mede soo veel ons mogelijck alle punten ende articulen in desen begrepen te achtervolgen, ende gehoorsamen, en ons voorts te reguleren naer scheepsordonnantien, en goede toesicht te nemen op de goederen, en goede wacht te houden, vorders ons in onsen dienst te dragen, als eerlijcke luijden schuldich zijn te doen, ende hebben wij altesamen dese ordonnantie ende articulen bevesticht, ende t geen voorsz. is, met belofte in plaets van eede bij waerheijt belooft te onderhouden, aldus gesloten t’amsterdam den 31 maert anno 1668 ende was ondertekent